Муташобиҳ оятларнинг маъноларини бандаларнинг билишлари мумкин ё мумкин эмаслиги ҳақида аҳли сунна уламоларининг икки хил машҳур қарашлари бор: Жумҳур мутакаллимлар ва фақиҳларнинг қарашлари: Муташобиҳ оятларнинг таъвилини фақат Аллоҳ билади, бошқа ҳеч ким билмайди. Ибн Аббос, Мужоҳид ва Абул Ҳасан Ашъарийларнинг қарашлари: Муташобиҳ оятларнинг маъноларини илмда собит бўлганлар билишлари мумкин. Иккала…
Мансур Ҳаллож номи тилга олинганда деярли доимо унинг “Анал ҳақ” деган машҳур гапи ва бу гапнинг ҳукми ҳақидаги тортишувлар ҳам эслаб ўтилади. Ҳақиқатан мазкур гап ҳақида узундан-узоқ баҳслар қилинган бўлиб, уларнинг хулосаси қуйидагилардан иборатдир: “Анал ҳақ” луғатда “Мен Ҳақ Худоман” деган маънога далолат қилади. Мансур Ҳаллож мазкур гапни айтгани ва…
Қуръони каримда муҳкам ва муташобиҳ оятлар борлиги, муҳкам оятлар китобнинг асли экани қуйидагича баён қилинган: هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ “У сенга китобни туширган Зотдир. Унда муҳкам – ойдин оятлар ҳам бор ва улар китобнинг аслидир ва муташобиҳ оятлар ҳам бор”[1]. Ушбу…
Ҳар бир балоғатга етган ақли расо мусулмон учун дастлаб соғлом ақидани ўрганиши фарз бўлади. Шунингдек Исломни қабул қилган кишига ҳам амалий ҳукмларни ўргатишдан олдин соғлом ақида ҳукмлари ўргатилади. Бунга Имом Муслим ривоят қилган қуйидаги ҳадис далилдир. Пайғамбаримиз соллалллоҳу алайҳи васаллам Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳуни Яманга юбораётганларида шундай деганлар: إِنَّكَ…
Тасбеҳ луғатда “улуғлаш” маъносини англатади. Истилоҳда эса “Аллоҳ таолони барча нуқсонлардан холи деб эътироф этиш” маъносига тўғри келади. Тасбеҳ айтиш фақатгина инсонларга хос эмаслиги, балки инсонлар яратилмаган вақтда ҳам атроф оламдаги барча нарсалар Аллоҳга тасбеҳ айтиб турганлари Қуръони каримда шундай баён қилинган: سَبَّحَ للَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ “Осмонлардаги ва…
“(Эй, Муҳаммад!) Айтинг: Аллоҳ деб ёдланг ёки Раҳмон деб ёдланг. Қандай ёдласангиз ҳам (жоиздир). Зеро, Унинг исмлари гўзалдир”. (Эй, Муҳаммад!) сиз намозингизни жуда жаҳрий (баланд овозда, ошкора) ҳам қилиб юборманг (токи мушриклар эшитиб, Қурьонни ҳақорат қилмасинлар) ва ўта махфий ҳам қилиб юборманг (токи саҳобаларингиз тинглаб, фойдалансинлар).
Ҳар бир даврда ҳам аҳли сунна вал-жамоа уламолари “жаҳолатга қарши маърифат” билан курашга алоҳида эътибор қаратганлар. Адашган фирқаларнинг хатоларини тушунтириб, уларни тўғри йўлга солишга, мусулмонларнинг бирдамлиги-ю тинч-тотувлигини асраш йўлида жонбозлик кўрсатиб келганлар.
Васила луғатда “у билан ўзгага яқин бўлинадиган нарса” маъносини англатади. Истилоҳда эса “дуо ижобат бўлиши учун Аллоҳ таолога Унинг ҳузурида қадрли экани билинган нарсани айтиб дуо қилиш, васила деб аталади”.
“Билгин, шариат уч қисмдан иборат – илм, амал ва ихлос. Ҳар қачон бу уч қисмдан бири ўз ўрнига келтирилмаса, шариат мукаммал бўлмайди. Сўфийларнинг йўли бўлган тариқат, маърифат ва ҳақиқат шариатнинг учинчи қисми бўлган ихлоснинг мукаммал ҳолатда юзага чиқишига ёрдамчи бўлади”. Имом Раббоний “Ҳақиқий эътиқод ҳақиқатга элтади, асоссиз эътиқод эса инсонларни…